در قانون ایران، ازدواج به طور کلی به دو نوع دائم و موقت تقسیم میشود که ما در این مختصر تمامی احکام قانونی هردو نوع نکاح را خواهیم گفت اعم از مهریه ،نفقه ،تکالیف مرد در نکاح موقت ،فسخ و طلاق که لز مصادیق انحلال است.
تعریف نکاح دائم :
نکاح دائم، همان طور که از نامش پیداست،برای مدت زمان نامحدود منعقد می گردد و در صورتی که موضوعی جهت انحلال آن نباشد همچنان معتبر خواهد بود و زن و مرد به زندگی مشترک خود ادامه خواهند داد که قانونگذار کلیه احکام آن را در باب اول از نکاح در کتاب هفتم قانون مدنی بیان کرده است.
تعریف نکاح موقت:
نکاح موقت،که به آن “متعه” نیز گفته میشود،به ازدواجی می گویندکه برای مدت معینی فی مابین طرفین منعقد می شود و پس از پایان این مدت به طور خودکار منحل می گردد.این نوع ازدواج درشرایط خاص منعقد و محدود به قوانین خاصی است که در ادامه و یا مطالب آینده به طور کلی در خصوص این نوع ازدواج به شما خواهیم گفت.
سوالی که بسیار پر تکرار است اگر در نکاح موقت مدت ذکر نگردد حکم آن نکاح چیست:
نکاح موقت می بایست مقید به مدت در قبال تعیین مهریه باشد در غیر این صورت باطل خواهد بود اما در مواقعی فی مابین طرفین
اگر مدت در ازدواج ذکر نگردد دائم محسوب و احکام آن را خواهد داشت .
از تفاوتهای اساسی نکاح موقت و دائم :
1.تفاوت اصلی بین نکاح دائم و موقت در مدت زمان آن است؛
در نکاح دائم، هیچ محدودیت زمانی برای آن وجود ندارد،در حالی که در نکاح موقت، مدت زمان ازدواج از پیش مشخص میشود و پس از آن رابطه به پایان میرسد.
2.شرط اساسی دیگر در نکاح موقت ؛
تعیین مهریه میباشد و عدم ذکر مهریه باعث بطلان عقد موقت است اما در عقد دائم میتوان مهریه را پس از انعقاد عقد توافق نمود وعدم ذکر آن هیچ گونه ایرادی به عقد دائم وارد نخواهد کرد.
پرداخت نفقه در عقد موقت:
در عقد موقت پرداخت نفقه از وظایف شوهر نمیباشد مگر آنکه طرفین به عنوان شرط ضمن عقد با یکدیگر در خصوص پرداخت آن توافق کنند و در صورت عدم پرداخت همانند نکاح دائم الزام به آن در مرجع قضایی قابل استماع است
ارث بردن زن در نکاح موقت:
در نکاح موقت، زن و شوهر از هم ارث نمیبرند حتی دراگر در ضمن عقد شرط شود اما مرد می تواند مالی برای بعد از فوت خود برای همسر وصیت کند .
اعطای وکالت به دیگری برای انعقاد نکاح :
در خصوص وکالت برای انجام نکاح، طبق قانون ایران، امکان دادن وکالت به دیگری برای عقد نکاح وجود دارد. شخص میتواند به دیگری وکالت دهد تا نکاح را به نمایندگی از وی انجام دهد، این وکالت میتواند شامل وکالت در نکاح دائم یا موقت باشد.
مهریه در قانون به چه معناست :
مهریه در قانون ایران به مبلغ یا مالی گفته میشود که ضمن عقد نکاح در تعهد مالی مرد به زن می باشد و مهریه نوعی حق مالی برای زن محسوب میشود که در صورت جدایی یا فوت همسر، زن میتواند آن را مطالبه کند.
چه چیزهایی را می توان مهریه قرارداد:
مهریه میتواند به شکل نقدی، ملک، طلا یا هر نوع مال دیگری که دارای ارزش اقتصادی است تعیین شود.
انواع مهریه:
مهر المسمی:
مهریه ای که در زمان عقد و ازدواج معلوم و معین شده باشد و طرفین در میزان و نوع آن توافق نمایند در واقع مالی که در عقد نکاح درج شده است
مهر المثل:
اگر در زمان عقد مهریه تعیین نشود, مهر المثل به زن تعلق می گیرد. بنابراین مهری است که به عنوان عقد و یا قرارداد مستقل تعیین نشده و بر حسب عرف و با توجه به وضع زن از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و … تعیین می گردد.
مهر المتعه:
مهر المتعه مالی است که شوهر در صورت وقوع طلاق قبل از نزدیکی و تعیین مهریه به تناسب وضعیت اقتصادی خود به زن میدهد.
عدم تعیین مهریه در عقد نکاع:
در صورتی که مهریه در زمان عقد تعیین نشده باشد، عقد نکاح همچنان معتبر است، اما مهریه به عنوان یکی از ارکان اصلی عقد نکاح محسوب میشود و باید در زمان مناسب تعیین گردد. طبق قانون ایران، در صورتی که مهریه در زمان عقد مشخص نشده باشد، عقد به طور خودکار از نظر مالی بدون مهریه خواهد بود تا زمانی که طرفین توافق کنند و مهریه را تعیین کنند و یا در صورت اختلاف از طرق قانونی خود مهرالمثل یا مهرالمتعه مشخص می گردد.
مالکیت زن نسبت به مهریه:
به محض وقوع عقدنکاح، زن مالک مهریه خواهد شد و میتواند مهریه خودرامطالبه کند،اما طبق قانون ایران، در صورتی که رابطه زناشویی برقرار شودزن همچنان می تواندمهریه خودرا مطالبه کند،همچنین، مهریه پس از وقوع نزدیکی (هر نوع رابطه جنسی میان زوجین) قابل تملک است و زن میتواند از آن زمان آن را مطالبه کند بنابراین هیچ گونه مانعی در تعیین مهریه و مالکیت زن در عقد نکاح نخواهد بود.
از چه راهی مهریه خود را مطالبه کنیم:
همانطور که گفته شد به مجرد عقد، زن مالک مهر میشود لذا می تواند مستقیما از شوهر مهریه خود را مطالبه کند و در صورت عدم پرداخت می تواند به دادگستری مراجعه و یا از طریق اداره ثبت نسبت به درخواست صدور اجراییه ثبتی جهت مطالبه آن اقدام نماید.
اداره پنجم مهریه:
پس از مراجعه به دفتر ازدواج و طلاقی که ازدواج خود را در آنجا به ثبت رسانده اید تقاضای صدور اجراییه نموده و پس از پر کردن فرم های مخصوص آن ،دفتر خانه نسخه ای از آن را اسکن و به اداره پنجم مهریه ارسال می کند پس از ارسال و ثبت پرونده می توانید با تعیین وقت قبلی و اداره پنجم جهت پیگیری مهریه خود اقدام کنید.
در مقالات آتی در خصوص بارداری در نکاح موقت و احکام قانونی آن خواهیم گفت و در خصوص مطالبه مهریه مطالب زیر را مطالعه کنید.
مشاوره حقوقی/پاسخگوی حل پرونده های قضایی