چک یکی از ابزارهای مهم مبادلات مالی در ایران است که نقش پررنگی در تسویه حسابهای تجاری و غیرتجاری دارد.
قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۴۰۰/۰۱/۲۹ مجلس شورای اسلامی:
با توجه به افزایش حجم مبادلات و نیاز به نظارت بیشتر بر صحت و شفافیت معاملات در سال 1400/01/29 قوانین مربوط به چک اصلاح گردید که تحت عنوان قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۴۰۰/۰۱/۲۹ مجلس شورای اسلامی درراستای اجرای بند 19 سیاست های اقتصادمقاوتی،جهت جلوگیری از زمینه های فساددرحوزه های پولی وتجاری وارزی تصویب گردید.
سامانه استعلام چک صیادی:
یکی از گامهای مهم در معاملات مالی در چک، استعلام وضعیت آن از طریق سامانه صیاد است به نحوی که این قابلیت به گیرنده چک این امکان را میدهدکه قبل از پذیرش چک،از اعتبارو سوابق مالی صادرکننده اطمینان حاصل کندکه با استعلام چک از سامانه وضعیت ان را با نشان دادن رنگ های متفاوت از سوابق حساب صادرکننده به نمایش می گذارد.
استعلام چک صیادی از بانک مرکزی:
سامانه صیاد با عنوان سامانه صدور یکپارچه دسته چک،یکی از مهمترین ابزارهای بانک مرکزی در این زمینه است که با هدف کاهش ریسک معاملات،افزایش شفافیت و جلوگیری از صدور چکهای بیپشتوانه طراحی شده است.
روش استعلام چک صیادی :
شناسه چک بر روی چک صیادی درقسمت سمت چپ درج گردیده که به همراه تایخ صدور چک،مبلغ مندرج در چک وکدملی یا شناسه ملی خودتان اگر دارنده چک هستیدپس ازورود به سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir وارد نمایید که در این سامانه اطلاعاتی نظیر تعداد چکهای برگشتی،میزان خوشحسابی ووضعیت اعتباری حساب صادرکننده به شما نمایش داده می شود،
این استعلام از طریق روشهایی دیگر همچون اپلیکیشنهای پرداخت مانندآپ و همچنین پنل اس ام اس سامانه صیادامکان استعلام وضعیت چک رابرای کاربران فراهم کرده است.
استعلام چک صیادی از طریق پیامک:
برای استعلام چک صیادی از طریق پیامک، ابتدا باید وارد سامانه چک صیادی شوید،در مرحله بعد فقط کافی است که شماره 16 رقمی نوشته شده روی چک را از طریق پیامک به شماره 701701 ارسال کنید.این فرآیندهای ساده و سریع، به کاهش ریسک معاملات و جلوگیری از پذیرش چکهای بیاعتبار به شما کمک خواهد کرد.
صدور چک صیاد در سامانه:
صدور و مدیریت چک در سامانه صیاد تحت یک فرآیند منظم و شفاف انجام میشود. متقاضی صدور دسته چک باید درخواست خود را از طریق بانک مربوطه یا سامانه صیاد ثبت کند. بانک پس از ارزیابی وضعیت اعتباری و سوابق مالی متقاضی، در صورت احراز شرایط، دسته چک را صادر و تحویل وی میدهد. هر برگه چکی که توسط صادرکننده تکمیل میشود، باید در سامانه صیاد ثبت شود و اطلاعاتی نظیر نام گیرنده، مبلغ و تاریخ چک در سامانه درج گردد.
ثبت چک توسط دارنده چک:
گیرنده چک نیز باید این اطلاعات را در سامانه بررسی و تأیید کند تا از صحت و اعتبار آن مطمئن شود. این تأییدیه نشاندهنده پذیرش چک توسط گیرنده و امکان استعلام آن در آینده است. با این سیستم، علاوه بر افزایش شفافیت، از صدور چکهای جعلی یا بیپشتوانه جلوگیری میشود و امنیت در معاملات مالی افزایش مییابد.
صدور چک ضمانت در سامانه صیاد:
چک تضمینشده یکی از ابزارهای مالی خاص است که تنها برای تضمین تعهدات مشخص و محدود صادر میشودبر اساس قوانین جدید،این نوع چک فقط باید در موارد خاص و تحت شرایط مشخص زیر صادرشود:
1.غیرقابل انتقال بودن:
چک تضمینی قابل انتقال به اشخاص دیگر نیست و تنها گیرندهای که نام او در سامانه ثبت شده است، میتواند وجه آن را مطالبه کند.
2.سقف اعتباری صادرکننده:
بانکها موظفاند پیش از صدور چک تضمینی، اعتبار مالی مشتری را بررسی کرده و سقف مشخصی برای مبلغ تعیین کنند.این محدودیتها برای جلوگیری از سوءاستفاده و تخلفات مالی،نظیر صدور چکهای غیرواقعی یا ایجاد بدهیهای نامتعارف، الزامی است.
فوت دارنده چک:
اگر اخیرا چکی در وجه شما صادر گردیده که از قوانین صدور چک صیادی پیروی می نماید و دارنده آن پس از صدور چک فوت کرده است ادامه مطلب را در خصوص صدور اجراییه این گونه چک ها مطالعه کنید.
صدور اجراییه چک صیادی توسط وراث متوفی:
اگر دارنده چک فوت کند،وراث قانونی وی میتوانند برای مطالبه وجه چک اقدام کنند.برای این منظور، ابتدا لازم است گواهی انحصار وراثت تهیه تا به این نحو وراثت قانونی متوفی یا فرد فوت شده مشخص گردند و سپس مدارک مورد نیاز شامل اصل چک، گواهی عدم پرداخت از بانک، مدارک هویتی وراث و گواهی انحصار وراثت جهت مطالبه وجه آن ضمیمه گردد .
مراحل قانونی درخواست صدور اجراییه توسط وراث:
وراث متوفی باید به مرجع قضایی یا دفتر اجرای ثبت مراجعه کنند تا درخواست صدور اجراییه ثبت شود و یا از طریق وکیل دادگستری اقدام نمایند.مرجع مربوطه پس از بررسی مدارک و احراز مالکیت قانونی،دستور اجرای وصول وجه چک را به صورت دادنامه با عنوان اجراییه وجه چک صادر میکند و سپس در قسمت اجرای احکام دادگاه اقدام به تشکیل پرونده اجرایی و استعلام سه گانه می شود. این روند یکی از جهات حفظ حقوق وراث است که وجه چک بهصورت قانونی مطالبه می شود.
رفع سوء اثر ازچکهای برگشتی:
چک برگشتی یکی از مشکلات متداول در نظام مالی است که پیامدهای جدی مانند مسدود شدن حساب های صادرکننده و کاهش اعتبار بانکی و محدودیتهای قانونی برای اوبه همراه دارد. با این حال، چندین روش قانونی برای رفع سوء اثر از چکهای برگشتی وجود دارد:
1.پرداخت وجه چک:
سادهترین روش، پرداخت مبلغ چک به همراه هزینههای جانبی و دریافت گواهی پرداخت از بانک است.
2.دریافت رضایت دارنده چک:
در صورت رضایت کتبی دارنده چک مبنی بر رفع سوء اثر، بانک میتواند چک برگشتی را از لیست حذف کند.
3.صدور حکم قضایی:
ارائه حکم دادگاه مبنی بر رفع سوء اثر نیز یک راهکار قانونی دیگر جهت رفع سوء اثر از حساب ها می باشد.
4.مرور زمان:
درصورتی که بیش از دو سال ازتاریخ ثبت چک برگشتی گذشته باشدودارنده اقدامی برای وصول آن انجام نداده باشد،سوء اثر بهصورت خودکاررفع میشودورعایت این مقررات به صادرکننده کمک میکند تا از محدودیتهای ناشی از چک برگشتی جلوگیری کرده و اعتبار خود را بازیابی کند.
برای اطلاعات بیشتر مقاله های زیر را مطالعه کنید: