هنگامی که دو شخص قصد تشکیل زندگی مشترک دارند در ابتدای امر پس از آشنایی خانواده ها با یکدیگر در خصوص مهریه و لوازم و مایحتاج یک زندگی بین طرفین صحبت خواهد شدبنابراین اصولا می دانید
تهیه مسکن و لوازم منزل
در جهت تشکیل زندگی مشترک می تواندازسوی خانواده زوج و یا زوجه باشد حتی اگر این توافق ها بر خلاف قانون باشد ازجمله مواردی که می توان آن را بر خلاف قانون دانست تهیه اثاث منزل است که در عرف به عنوان جهیزیه از سوی زوجه به منزل مشترک آورده می شود
حال قانون در خصوص جهیزیه چه می گوید
قانون برای زن هیچ وظیفه ای در این خصوص مقرر نکرده است اما بر مبنای توافق می توان پذیرفت که زوجه اثاث منزل را که در عرف جهیزیه است تهیه نمایداما ممکن است در طی زندگی مشترک و به دلیل اختلافات پیش آمده زن خود را مستحق اثباب و وسایل بداند و قصد خروج آنها را از منزل مشترک نماید یا حتی اتفاق افتاده است که زن با نیت آنکه مرد را تحت فشار قرار دهد با استرداد جهیزیه خود ، مرد را در مضیقه و سختی قرار داده که با این فشار روحی و روانی و اقتصادی مرد او را طلاق دهد
ما در این خصوص چه راه حل حقوقی ارائه خواهیم داد :
ما در آخر این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که چگونه می توان در این خصوص دفاع محکمی در محکمه داشت.
سوالات شما در خصوص استرداد جهیزیه :
دراین مختصر قصد داریم سوالات شما عزیزان را پاسخ دهیم. از جمله سوالات مطرح شده از سوی شما در خصوص استرداد جهیزیه به شرح ذیل است:
- استرداد جهیزیه چیست ؟
- سیاهه چیست که زن میتواند بر مبنای آن جهیزیه خود را مسترد کند ؟
- استرداد جهیزیه با سیاهه چیست ؟
- استرداد جهیزیه بدون سیاهه چیست؟
- استرداد جهیزیه و عدم تمکین؟
- استرداد جهیزیه راهی برای تحت فشار قراردادن مرد به طلاق
در ابتدا باید در خصوص استرداد جهیزیه حق مالکیت را بدانید
حق مالکیت از جمله حقوق کاملی است که مالک می تواند هر تصرفی درآن بنماید یعنی ملک خود را بفروشد ، اجاره دهد ، یا اینکه منافع آن را مجانا به دیگیری واگذار کند با این حق ، شخصی غیر از مالک می تواند از مال او استفاده کند بنابراین تنها این اذن است که اجازه استفاده از مال دیگری را خواهد داد که در معنای حقوقی در غالب عقد عاریه نیز می تواند منعقد شود.
بنابراین هر مالی که در تصرق شخصی باشد اصل بر مالکیت اوست مگر خلافش با دلیل قانع کننده و محکمه پسندی اثبات شود
مفهوم جهیزیه چیست :
باید گفت جهیزیه بخشی از وسایل یک زندگی است که یر اساس آداب و رسوم متداول ، با توافقی که بین خانواده زن با خانواده مرد می شود زن بر اساس همدلی و همیاری برای شروع زندگی مشترک ، با خود به مسکنی که مرد تهیه نموده می آورد اما در خصوص آنچه که درمورد مالکیت گفته شد باید دانست مالکیت این اثباب برای زوجه است و هر تصرفی که بخواهد می تواند درآن بنماید.
اما جهیزیه شامل چه چیزهایی خواهد شد و چگونه می توان پس از آوردن در منزل مشترک آن ها را پس گرفت و خوانده دعوای استرداد جهیزیه چه کسی است
جهیزیه می تواند شامل اموال منقول باشد یعنی اموالی که می توان آنها را از جایی به جای دیگر منتقل نمود ونوعی دارایی زن در آن منزل است
تحلیل حقوقی جهیزیه و رابطه حقوقی آن با مرد چیست :
با آوردن وسایل به گونه ای زن به همسر خود اذن در انتفاع آن وسایل خواهد داد یعنی اجازه میدهد که از آن وسایل به صورت رایگان استفاده نماید و هر زمانی که بخواهد می تواند از این اذن خود رجوع و از استفاده مرد نسبت به آن وسایل ممانعت نماید اما از جهت اخلاقی درست نیست که وقتی زن این وسایل را به خانواده خود اختصاص داده تا نیازهای زندگی مشترک برطرف شود با در مضیقه قرارداد مرد ادامه زندگی را با مشکل و سختی رو به رو کند شما در حال خواندن مقاله استرداد جهیزیه و راهی برای تحت فشار قراردادن مرد برای طلاق هستید
استرداد جهیزیه چگونه است ؟
همانطور که گفتیم زن مالک جهیزیه است و هر زمانی که بخواهد می تواند آن را از منزل همسر خارج کند اما زن چه زمانی ناچار است که جهیزیه را با طرح یک دادخواست و رسیدگی قضایی می تواند مرد را ملزم به پس دادن جهیزیه نماید
چه زمانی باید دادخواست مطالبه جهیزیه داد :
اگر زن بخواهد جهیزیه خود را از منزل خارج کند و این امر با ممانعت مرد روبرو شود زن می تواند برای استرداد جهیزیه خود به دادگاه دادخواست استرداد جهیزیه دهد بنابراین تا زمانی که ممانعتی از سوی مرد نشده است دادخواست استرداد جهیزیه به دادگاه عملا بی معنا خواهد بود هرچند که دادگاه در خصوص دعوای مطرح شده ملزم به رسیدگی بوده و در صورت عدم رسیدگی مستنکف از احقاق حق شناخته خواهد شد .
استردادد جهیزیه با سیاهه:
متداول است زمانی که زن جهیزیه را به منزل می آورد لیستی از آنها تهیه نموده و به امضای همسر و شاهدینی که در آنجا حضور دارند می رساند ، امضای مرد به سیاهه جهیزیه اعتبار خواهد داد اما در صورتی که اثر انگشت نیز در سیاهه درج شود اعتبار سند عادی را بیشتر خواهد کرد
تهیه سیاهه در دفتر اسناد رسمی :
زوجه می تواند با حضور در دفاتر اسناد رسمی لیست سیاهه جهیزیه را به موجب یک سند رسمی تهیه نمایند اما معمول نیست که مرد را به دفتر خانه برده و از او گواهی امضا بگیرند ، با وجود تمامی این گفتارها اما جایی برای کدورت در ابتدای زندگی ممکن است ایجاد شود اما باید دانست همانطور که حادثه هیچ گاه خبر نخواهد کرد زندگی طبیعی انسانها نیز هر لحظه دست خوش تغییرات و حوادث و شکلات خواهد شد بنابراین بهتر است با دید باز و با پیش بینی هر حادثه قدم برداشت و نسبت به آنها با دیدی باز و منطقی نگریست .
تکلیف جهیزیه در صورت فوت زن :
همانطور که گفته شد جهیزیه جزء دارایی و در ملک زن است بنابراین با فوت زن به وراث او خواهد رسید
طرف دعوای استرداد جهیزیه:
اگر چه قانون گذار ما تعریفی از جهیزیه نکرده است اما در قانون مدنی حق دریافت نفقه را برای زن در نظر گرفته است
نفقه :
همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه ، غذا و اثاث منزل و هزینه های درمان و بهداشتی است که از عبارت خواهید دانست که تهیه لوازم که در عرف به آن جهیزیه زن می گویند بر عهده زوج است بنابراین اگر زن این وسایل را تهیه کند به نوعی در تهیه آن به همسرش کمک کرده است وهر زمانی که بخواهد می تواند اموال خود را از مرد پس بگیرد.
راه های استرداد جهیزیه :
- 1) ابتدا از طریق توافق یکدیگر انجام میشود
- 2) در صورت عدم توافق و ممانعت مرد ، اگر زن دلیلی مبنی بر اثبات مالکیت اموال دارد به دادگاه دادخواست خواهد داد که استرداد جهیزیه با داشتن سیاهه یا لیست تهیه شده از اموال همراه با فاکتورهای وسایل خریداری شده
استرداد جهیزیه بدون سیاهه
- حتما از خود میپرسید چطور ممکنه زمانی که سیاهه تهیه نشده می توانید اثاث را از منزل خارج کنی چرا که در این روش زن هیچ دلیلی ندارد که اثبات نماید وسایل و لوازم موجود در خانه شوهر متعلق به اوست بنابراین در این حالت تنها می تواند با شهادت شهود و اثبات آن در محکمه اثاث را از مرد مسترد نماید اما از طرفی بررسی و تشخیص ارزش شهادت شهود کاملا به نظر قاضی است
مرجع قضایی صالح به رسیدگی:
در صورتی که نسبت به خروج اموال بین طرفین توافقی حاصل نشد و مرد در خروج اموال ممانعت کرد زن می تواند با طرح یک دادخواست در محل اقامت مرد با ادله ای که بتواند اثبات کند اموال مال اوست به محکمه دادخواست استرداد جهیزیه بدهد
دادگاه صلاحیت برای استرداد جهیزیه می تواند بسته به مقدار آن یعنی اگر زیر 50میلیون تومان باشد شورا در غیز اینصورت دادگاه خانواده است
قبل از طرح دادخواست و مطالبه جهیزیه ، اموال را از تضییع و تفریط محفوظ دارید :
با در خواست قرار تامین خواسته از دادگاه می توانید تا زمان رسیدگی و صدور رای برای چلوگیری از تضییع جهیزیه از دادگاه تقاضای قرار تامین خواسته کنید . قابل ذکر است که اموال در منزل مشترک در دست مرد امانت است و هر گونه خسارت و تضییع و تفریط آن برای مرد دارای ضمانت است و باید جبران خسارات نماید
استرداد جهیزیه و عدم تمکین
تمکین عام و خاض زمانی ایجاد می شود که با انعقاد عقد نکاح ، زن به علقیه زوجیت در آید بنابراین در مورد عدم تمکین باید گفت ، نوعی وظیفه شرعی و قانونی است که زن در برابر مرد دارد و اگر تمکین نکند نفقه ای که در قانون مقرر شده به زن تعلق نخواهد گرفت ولی جهیزیه جزء اموال و دارایی زن است که با خود به منزل مشترک آورده است وهر زمانی که بخواهد می تواند آن را از خانه خارج کند و هیچ چیز نمیتواند او را از این اموال محروم کند
بنابراین با این توضیح عدم تمکین زن در مقابل مرد که یک وظیفه شزعی و قانونی است نمیتواند هیچ گونه ارتباطی با استرداد جهیزیه که جزء اموال زن است داشته باشد
حال پس از توضیحات بالا و مراحل استرداد جهیزیه می خواهیم به این مطلب بپردازیم که چگونه می توانیم بدون آنکه ضمانتی برای مرد باشد ، زن را از استرداد جهیزیه و خارج کردن اموال از منزل مشترک مانع شد
استرداد جهیزیه دلیلی برای درخواست طلاق زن :
قانون گذار ما قوانین و مقررات را برای حفظ نظم و بقای زندگی اجتماعی مقرر کرده است و اگر کسی بخواهد به جان . مال و آبروی کسی لطمه ای وارد کند و تعرضی به او شود قانون گذار او را مورد خطاب قرار داده و با تعیین مجازات آن را تنبیه می کند علاوه برآن در متون فقهی ما از قاعده هایی نام برده شده که می تواند حتی در مواقعی در صدور آرای قضایی به آن ها نیز استناد نمود از جمله این قواعد ، قائده لاضرر است یعنی قانون گذار ما این قاعده را در جایی می پذیرد که در تزاحم حقوق افراد باشد در ذیل به صورت مختصر وتوضیح خواهیم داد
قاعده لاضررو لاضرار :
این قاعده یکی از مشهورترین قواعد فقهی است که در بیشتر ابواب فقه همانند عبادات و معاملات به آن استناد شده است این قاعده یک قاعده عقلی نیز محسوب میشود
قاعده عقلی لاضرر چیست :
یعنی عقل و منطق زندگانی اجتماعی به طور بدیهی حکم میکند که اگر قانونی از اضرار به غیر و ضرر بر خود انسان جلوگیری نکند زندگی جمعی را نه تنها دشوار می کند بلکه امکان ناپذیرخواهد بود بنابراین در بسیاری از آیات و روایات نیز به این قاعده اشاره شده است او تنها جایگاه آن درتعرض به جان و مال نیست بلکه زمانی که شخصی برای اعمال حق خود دیگری را تحت فشار قرار میدهد نیز کاربرد دارد در یک روایتی از پیامبر زمانی که شخصی که صاحب حق است با ممانعت حق دهنده مواجهه می شود و صاحب حق نمی تواند از حق خود استفاده مطلوب نماید بدون آنکه اختلافی باشد پیامبر با استناد به این قاعده حکم می نماید
استرداد جهیزیه و قاعده لاضرر و لاضرار:
بدون تردید سود و زیانی که از قوانین طبیعت حاصل شود به طور خودآگاه نیست و اصل بقا و ضرر های ناشی از انسانها به یکدیگر از یک جهت شبیه ضرر های ناشی از جریان قوانین طبیعت بوده و از جهت دیگر تلخ تر ازآن است زیرا ضررهایی که از انسانها به یکدیگر وارد می شود با توجه به خوشی ها و دردهای یکدیگر است بنابراین تلاش قوانین و نظامهای حقوقی برای آن است که از مزاحمت افراد در زندگی با یکدیگر جلوگیری نماید و گوشزد کند که ناچارید برای همزیستی از قوانین اجتماعی پیروی کنید
اما گذشته از موارد گفته شده با کمی تامل در قوانین موضوعه نمی توان گفت هدف از مقررات نوعی ضرر رساندن به دیگری باشد بلکه این قوانین باید در رفع ضرربه انسانها باشدو هر جا حکمی به ضرر افراد است با استناد با این قاعده برداشته می شود
تزاحم در اجرای حقوق بین افراد
لذا در زمانی که حقوق سودمند به حال اشخاص در مواجهه با حقوق دیگران در تزاحم قرار گیردیعنی نتوان با هم جمع بست در این خصوص به قاعده لاضرر استناد خواهد شد و در مکتب اسلامی برای جلوگیری از چنین تزاحمی که موجب ضرر به غیر شود قاعده لاضرر حاکم می شود .
نظر امام خمینی در خصوص این قاعده :
امام خمینی معتقد است لاضرر و لاضرار ، هر جا که تعرض به جان و مال باشد به معنای ضرر مالی و جانی است و هرجا ضرار باشد به معنای سختی و فشار است که پیامبر اسلام نیز در روایتی که نه قصد صدمه بدنی بوده است نه تلف مالی به لاضرار نیز استناد نموده است. بنابراین بطور نتیجه اگر استرداد جهیزیه توسط زن که اعمال حق اوست منجر به ضرر غیر که همسرش باشد و رنگ لج بازی و نیت و قصد او در جدایی بی دلیل باشد می توان با استناد به این قائده او را از این امر منع نمود
گروه وکلای همیار
تلفن تماس: 09125477925
02188462166
آدرس: حد فاصل سید خندان و صیاد پلاک 1294 واحد 8
